Udary mózgu mogą być krwotoczne lub niedokrwienne. W pierwszym przypadku dochodzi do wynaczynienia się krwi poza światło naczynia krwionośnego. W drugim przypadku następuje zamknięcie tętnicy blaszką miażdżycową lub zatorem. Udar jest jedną z najpowszechniejszych przyczyn powodujących niepełnosprawność osób dorosłych, a także nagłą śmierć.

Udar krwotoczny, czyli wylew

Udar krwotoczny ma miejsce wówczas, kiedy naczynie jest osłabione i jego ściana po prostu pęka. W konsekwencji następuje wylew krwi do mózgu i przestrzeni podpajęczynówkowej. Do najczęstszych przyczyn tego rodzaju udaru można zaliczyć nieleczone nadciśnienie tętnicze, wady wrodzone, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, leki przeciwkrzepliwe, nowotwory, urazy, a także przyjmowanie narkotyków.

Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe może powodować udar. Przy tym występują silne bóle głowy, nudności, wymioty, wahania ciśnienia i utrata przytomności. Kiedy już nastąpi wylew krwi do mózgu, to najczęściej pojawia się niedowład kończyn, osłabienie mięśni twarzy, zaburzenia widzenia i mowy, problemy z równowagą oraz trudności w przełykaniu. Pierwszym i najważniejszym objawem mającego nastąpić udaru krwotocznego jest bardzo silny ból głowy. Kiedy on nastąpi, niezwłocznie trzeba wezwać pogotowie.

Udar niedokrwienny

Udar niedokrwienny powstaje na skutek zablokowania naczynia krwionośnego przez skrzep krwi lub blaszkę miażdżycową. Zablokowane naczynie krwionośne przestaje spełniać swoją funkcję – nie dostarcza krwi i tlenu do konkretnego obszaru mózgu. Komórki nerwowe pozbawione tlenu nie są w stanie funkcjonować. Już po kilku minutach zaczynają obumierać.

Pierwszymi objawami postępującego udaru niedokrwiennego jest drętwienie twarzy i kończyn, opadnięcie kącika ust, bełkotliwa mowa i osłabione widzenie, zawroty głowy i zaburzenia równowagi, a także silny ból głowy. Im szybciej przywróci się krążenie krwi w obszarze niedokrwiennym, tym większa szansa, że więcej neuronów uda się uratować przed obumarciem.

Udar stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, dlatego tak ważna jest specjalistyczna pomoc w możliwie jak najkrótszym czasie. Po przebytym udarze ważna jest również rekonwalescencja. Zdrowa dieta i odpowiednia rehabilitacja są w stanie znacznie poprawić komfort życia pacjenta po udarze. Wszystko jednak zależy od tego, jakie szkody w organizmie pozostały po tym zdarzeniu. Może się okazać, że pacjent pozostanie niepełnosprawny. Może również zdarzyć się tak, że dzięki rehabilitacji uda się powrócić do normalnego życia.

Błędna terminologia

Specjaliści nie mylą udaru niedokrwiennego z udarem krwotocznym. Jednak laicy często nie widzą różnicy. Wylew a udar to jednak nie to samo. W pierwszym przypadku dochodzi do wylewu krwi do mózgu. W drugim przypadku dochodzi do niedokrwienia pewnego obszaru mózgu. Używanie tych terminów zamiennie jest zatem błędną terminologią.

Ryzyko wystąpienia udaru wzrasta wraz z wiekiem. Faktem jest, że może się on zdarzyć zarówno u młodszych osób, a nawet u dzieci. Jednak najczęściej pojawia się on u osób starszych – powyżej siedemdziesiątego roku życia. W celu rozróżnienia zaistniałego udaru przeprowadza się tomografię komputerową. To specjalistyczne badanie pozwala określić czy udar był niedokrwienny czy krwotoczny. W razie zaistnienia jakichkolwiek wątpliwości można również przeprowadzić rezonans magnetyczny.

Po przebytym leczeniu szpitalnym niezwykle ważną rolę odgrywa rehabilitacja. To dzięki niej pacjent może odzyskać utracone funkcje. Zawsze jest ona długotrwała, ale rozpoczęta tuż po ustabilizowaniu stanu pacjenta daje ogromne szanse na powrót do zdrowia i normalnego funkcjonowania. Trzeba jednak liczyć się z tym, że komórki nerwowe, które obumarły w skutek udaru, już się nie zregenerują. Jeśli jednak specjalistyczna pomoc została szybko udzielona i równie szybko zostało podjęte leczenie, to nie wszystkie niedokrwione komórki uległy zniszczeniu. Wiele z nich jest w stanie nadal prawidłowo funkcjonować, co dobrze rokuje na przyszłość pacjenta po przebytym udarze.